به گزارش خبرنگار مهر، اکبر ایرانی مدیر مرکز پژوهشی میراث مکتوب در مطلبی که در اختیار خبرنگار مهر قرار داده است، از بروز یک «اشتباه» در روند انتخاب یکی از آثار شایسته تقدیر در سی و چهارمین دوره جایزه کتاب سال خبر داد، ادعایی که باید منتظر توضیح مسئولان اعطای جایزه کتاب سال درباره آن بود.
متن یادداشت اکبر ایرانی با عنوان «هم شایسته تقدیر هم برگزیده در کتاب سال!؟»، به این شرح است:
سی و چهارمین دوره کتاب سال و بیست و چهارمین دوره جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، مانند سال‌های قبل، این افتخار را داشت که با حضور رئیس جمهور در تالار وحدت برگزار شود. در این جایزه ۱۱ اثر در شاخه‌های مختلف دین، زبان، علوم خالص، علوم کاربردی، هنر و ادبیات برگزیده شدند و از ۴۳ اثر در شاخه‌های کلیات (نسخه‌های خطی)، فلسفه و روانشناسی، دین، علوم اجتماعی، زبان، علوم خالص، علوم کاربردی، هنر، ادبیات، تاریخ و جغرافیا، کودک و نوجوان و داستان، تقدیر شد.
البته امسال آثاری مانند «جامع التواریخ (تاریخ مبارک غازانی)» تألیف رشیدالدین فضل‌الله همدانی، با تصحیح و تحشیه محمد روشن و مصطفی موسوی، و جُنگ رباعی (بازیابی و تصحیح رباعیات کهن پارسی) با پژوهش و ویرایش سیدعلی میرافضلی، در بخش نسخ خطی، و نیز فهرستگان نسخه‌های خطی ایران (فنخا)، تألیف مصطفی درایتی، در جمع آثار شایسته تقدیر کتاب سال قرار گرفتند.
کتاب ارزشمند «جامع التواریخ» در سال ۷۳ از سوی نشر البرز منتشر شد. در طول ۱۲ سال گذشته که بخش‌های مختلف «جامع التواریخ» توسط استاد محمد روشن تصحیح می‌شد و میراث مکتوب افتخار نشر آنها را داشت، هیچ‌گاه این مجلدات در جایزه کتاب سال شرکت داده نشد و استدلال حضرات متولیان کتاب سال این بود که این مجموعه پس از اتمام، مورد داوری قرار خواهد گرفت.
از سوی دیگر، بخش مغول «جامع التواریخ» در سال ۷۴ کتاب سال شده بود و چاپ جدید این بخش، که با مقابله قسمت‌هایی با نسخه جدیدی از کتابخانه مجلس صورت گرفته و در تدوین نمایه‌ها هم بازنگری جدی انجام شده، امسال شایسته تقدیر شد؛ یعنی نه به متن آئین‌نامه که هر کتاب یک بار برنده جایزه می‌شود عمل شد، و نه به آن قول که بر مبنای آن دوره کامل «جامع التواریخ» ۱۷ جلدی امسال باید مورد توجه قرار می‌گرفت، عمل شد.
طبق تبصره ۲ ماده ۲ آیین‌نامه کتاب سال جمهوری اسلامی، ویراست جدید کتاب‌های علمی چنانچه به تشخیص گروه داوری حداقل ۴۰ درصد نسبت به ویراست قبلی تغییر کرده باشد، در صورت برگزیده نشدن، مجدداً قابل بررسی است.
شاید برداشت من از آئین‌نامه اشتباه باشد و در این باره بهتر است دوستان متولی کتاب سال، مثل آقای مهدوی‌راد، پاسخ دهند تا این شبهه زدوده شود. اما آیا روا نبود که «جامع التواریخ» ۱۷ جلدی که حاصل ۱۵ سال تلاش بی‌وقفه استاد محمد روشن بود، برگزیده کتاب سال شود؟ نظر داوران، محترم است؛ اما درباره اینکه هر سال نسخه‌هایی از بخش‌های دیگر «جامع التواریخ» را برای بررسی می‌گرفتند و بعد وعده داوری آن را به کامل شدن دوره این اثر موکول می‌کردند، چه باید گفت!؟
به هر حال این سؤالات باید پاسخ داده شود:
۱. چرا کتابی که یک بار «برگزیده» شده، چاپ دیگری از آن، توسط ناشری دیگر، مجدداً در چرخه داوری قرار گرفته است؟
۲. چرا چاپ دوم آن کتاب که ویراست جدید و بهتر از چاپ قبلی بوده، این بار «شایسته تقدیر» شناخته شده است؟
۳. آیا داوران سال ۷۴ اشتباه انتخاب کرده‌اند یا داوران سال ۹۵؟
۴. آیا این ماجرا حاصل ضعف در سیستم آرشیوی است که هیچ جایگاهی در ساختار اداری ایران ندارد، یا اینکه اشکال کار جای دیگر است؟
نظر شما